De beste vragen tijdens een sollicitatiegesprek

Het is niet eenvoudig om tijdens een sollicitatiegesprek goede informatie op te halen over een kandidaat. Met behulp van de gedragswetenschap kun je de beste vragen voor een sollicitatiegesprek bedenken. In dit artikel ga ik in op de beste vragen tijdens een sollicitatiegesprek en hoe ik naar een sollicitatiegesprek kijk.

Wat is een sollicitatiegesprek?

Een sollicitatiegesprek is een kort moment waarop je probeert te achterhalen of iemand past bij een team. De kwaliteit van de dialoog is hierbij van belang. Hoe beter je in staat bent op om te halen hoe iemand zich zal gaan gedragen, hoe beter je kunt beoordelen of er een match is. Als Gedragscoach vind ik een CV hierbij niet zozeer van belang. Meestal zegt een CV namelijk iets over waar iemand geweest is, wat voor rol hij of zij had en welke kennis iemand heeft. Dat zegt mij onvoldoende.

Snelweg

Op de snelweg kom ik namelijk mensen tegen die weten wat er van hen verwacht wordt als bestuurder en ook ooit geslaagd zijn voor hun rijbewijs, maar nog steeds vervelend gedrag kunnen vertonen. Wat je kunt bepaalt niet altijd wat je doet. Ik ben dus tijdens een sollicitatiegesprek naar iets anders op zoek dan ‘waar’ iemand was, in ‘welke rol’ en ‘welke kennis’ iemand heeft.

Wat is een kandidaat?

De mens is vooral een optelsom van zijn ervaringen van geboorte tot vandaag. Wat je hebt meegemaakt, bepaalt je gedrag van dit moment. Helaas zegt een sollicitatiegesprek niet veel over hoe iemand écht is. Het is namelijk niet zo heel moeilijk om je gedurende een uur voorbeeldig te gedragen. Dit is ook de reden waarom slechte bestuurders hun rijbewijs kunnen halen. Als je even in staat bent een goed beeld af te geven, dan loop je weg met de prijs. Dat kan bij een sollicitatiegesprek ook gebeuren. Het is belangrijk dat je achter de wenselijke antwoorden weet te kijken.

Luisteren

Dat vraagt goede vragen en vooral heel goed luisteren. Alleen met goede vragen krijg je een beeld van hoe iemand zich zal gaan gedragen in de toekomst. Dat vraagt wel dat je een kandidaat niet ziet als een technische optelsom van diploma’s, professionele ervaring en een goed verhaal. Het vraagt dat je vooral op zoek bent naar iemand zijn associaties en blik op de wereld om zich heen.

De beste vragen tijdens een sollicitatiegesprek

De beste vragen tijdens een sollicitatiegesprek zorgen ervoor dat iemand zich uit over zijn ervaringen. Het gaat hierbij niet zozeer om de professionele ervaring, maar om de persoonlijke ervaringen. Is iemand gewend samen te werken? Hoe gaat iemand om met kritiek? Is de kandidaat bereid te volgen, of wil deze per se leiden? Welke plek krijgen emoties? Gaat de taal over ‘ik’, of ‘wij’. De beste vragen tijdens een sollicitatiegesprek zetten iemand aan en verleiden de kandidaat om te laten zien hoe hij of zij kijkt naar de wereld om zich heen. Als Gedragscoach ben ik op zoek naar de meest vormende momenten uit het verleden. Want die bepalen mede het gedrag in het heden.

Voorbeelden van goede vragen

• Wat zijn de beste momenten van samenwerking geweest voor jou?
• Welke bijbaan is je tijdens jouw jeugd bijgebleven en waarom?
• Wat is de meest spannende keuze die je ooit gemaakt hebt en hoe kijk je terug?
• Heb je aan verenigingsleven gedaan en wat heb je daar geleerd?
• Op welk moment raak jij overbelast en hoe merken we dat?
• Hoe voel je je op dit moment?

Een goede sollicitatieprocedure kan veel geld besparen

Het ‘onboarden’ van een nieuwe medewerker vergt veel van een organisatie. De praktische werving en selectie komt hierbij vaak als eerste ‘kostenpost’ naar boven. De kosten strekken echter veel verder dan dat. Eenmaal binnen een team aanwezig, verschuiven de verhoudingen. Op dat moment krijgen teamleden door hoe de nieuwe collega zich echt gedraagt en moeten zij zich voegen naar die nieuwe samenwerking. Bij een kwetsbare kandidaat kan dit grote gevolgen hebben. Vermijdbare fouten, emotionele toestanden of een beperkte bereidheid om iets te doen met feedback kunnen forse impact hebben op de verhoudingen. En als we dan toch afscheid nemen van een kandidaat tijdens de proefperiode, welk verhaal blijft dan hierover achter in het team? Als Gedragscoach ondersteun ik organisaties bij de aanname van kandidaten op kritische functies, om een mismatch te voorkomen.