Meer grip op gedrag. Hoe bereik je dat?

Als je gedrag kunt beheersen, dan ben je beter in staat om doelen te bereiken en prestaties te verbeteren. Veel mensen krijgen graag meer grip op gedrag. Hoe bereik je dat bij jezelf en anderen? Hoe krijg je meer grip op gedrag?

Wat is grip op gedrag?

We spreken van grip op gedrag als we gedrag bij onszelf of de ander deels kunnen sturen. Om dat mogelijk te maken is het belangrijk dat we (1) weten waar gedrag vandaan komt, (2) waar gedrag door wordt beïnvloed en (3) welke techniek je het beste kunt gebruiken om gedrag te veranderen. Je krijgt géén grip op gedrag door iemand aan te spreken op zijn of haar motivatie, door het opstellen van gedragsregels of door iets uit te leggen. Grip op gedrag krijg je alleen maar als je begrijpt hoe gedrag werkt en aandacht hebt voor waar het bestaande gedrag vandaan komt.

Waar komt gedrag vandaan?

Als je meer grip wilt op gedrag, dan zeg je eigenlijk dat je bepaald gedrag liever wel ziet en ander gedrag liever niet. Ben jij bereid om stil te staan bij de redenen van het oude gedrag? Iemand die graag betere cijfers op school zou willen halen, zou bijvoorbeeld minder televisie moeten kijken en meer aan huiswerk moeten doen. Klinkt logisch toch? Helaas leidt logica niet tot gedragsverandering. Je zal stil moeten staan bij het waarom iemand veel televisie kijkt in dit voorbeeld. Het bestaande gedrag komt ergens vandaan en je kunt daar niet zomaar aan voorbij gaan. Hoe vervelend de ouders, de mentor of klasgenoten het misschien ook vinden dat iemand geen goede cijfers behaalt; veel televisie kijken en weinig huiswerk doen komt ergens vandaan.

Waarom komt iemand niet in beweging?

• Het idee dat er weinig aandacht is voor hetgeen dat je doet;
• Omdat het uiteindelijke doel onvoldoende zichtbaar is;
• Weinig energie om iets uit de handen te krijgen;
• Een vervelende ervaring uit het verleden doet iemand ontwijkend zijn;
• Omdat mensen om iemand heen stimuleren om iets niet te doen;
• Het afspelen van verhalen in het hoofd, die stellen dat iemand toch niet goed genoeg is.

Wil je komen tot gedragsverandering? Ga dan eerst op onderzoek uit waar het huidige gedrag vandaan komt.

Waar wordt gedrag door beïnvloed?

Ben je van mening dat iemand ander gedrag zou moeten vertonen? Sta dan vooral stil bij de factoren die gedrag beïnvloeden. Zoals ik ook in mijn introductie artikel over gedrag schrijf, is een mens de optelsom van drie zaken.

1. Aanleg die iemand meekreeg bij de geboorte;
2. Alle ervaringen van geboorte tot nu;
3. Omgevingsfactoren van dit moment.

Het huidige gedrag van dit moment komt voort uit keuzes en ervaringen uit het verleden. Je zal om die reden wel een goed beeld moeten hebben van die factoren, voordat je meer grip kunt krijgen op gedrag.

Stel dat een collega iedere dag tien minuten te laat komt voor het werk. Hier wordt zeer kritisch op gereageerd door collega's en de leidinggevende. De 'norm' is namelijk dat je op tijd komt. Vanuit die norm wordt de collega keer op keer aangesproken, maar het gedrag verandert niet. 'Oncollegiaal', 'onfatsoenlijk' en 'brutaal' zijn vervolgens woorden die steeds vaker vallen. De collega wordt hoe langer hoe meer met de nek aangekeken.

Niemand stelt echter de vraag hoe het komt dat de collega te laat komt. De privé situatie van de collega maakt dat hij een kind naar school moet brengen, omdat zijn partner ernstig ziek is. Hierdoor komt hij altijd tien minuten te laat op het werk. De ervaring leert dat het geen zin heeft om met de leidinggevende of collega's in gesprek te gaan hierover. Die zijn namelijk erg normerend en stellen geen vragen.

Gedrag komt voort uit aanleg, eerdere ervaringen en omstandigheden van dit moment. Heb jij voldoende in beeld waar gedrag door wordt beïnvloed?

Hoe kun je gedrag veranderen?

Gedrag verandert op het moment dat het oude gedrag minder oplevert dan nieuw gedrag. Daarnaast is het ook belangrijk dat gedragsverandering in kleine stapjes verloopt. We zijn niet in staat om in één keer een auto te besturen. Door het stap voor stap te leren via lessen lukt ons dat wel. Wil je gedrag veranderen? Zorg er dan voor dat de stapjes te doen zijn voor jezelf of de ander. Tenslotte is het belangrijkste onderdeel van gedrag hetgeen dat volgt ná gedrag. Wat levert het mij op? We zijn zeer gevoelig voor feedback, dus zorg ervoor dat als je gedrag wil veranderen, je er ook iets tegenover stelt als het zo ver is.

Hoe bereik je meer grip op gedrag?

Als je meer grip wil op gedrag, dan zijn een aantal onderwerpen van belang.

1. Wat is de reden dat het nieuwe gedrag níet ontstaat? Dit vraagt nieuwsgierigheid en oprechte verkenning;
2. Welke elementen beïnvloeden nog meer het gedrag? Kijk hierbij bijvoorbeeld naar de ervaringen en omgeving van iemand;
3. Is het nieuwe gedrag opgedeeld in kleine stapjes? Hoe haalbaar is hetgeen wat je van iemand vraagt?
4. Wat levert het op als het gedrag er is? Welke consequenties ervaart iemand en houdt die persoon het vol?

Ieder mens is uniek en dat vraagt een aanpak op maat. Investeer tijd in de voorbereiding van een gedragsverandering, zodat ook jij grip kunt krijgen op je gedrag.

Heb jij behoefte aan begeleiding?

Achteraf gezien ben ik van nature coachend voor individuen en groepen mensen. Ik vind luisteren en dialoog het mooiste wat er is. Inmiddels mag ik dat als professional doen. Ondanks dat ik meer en meer ben gaan begrijpen over gedrag, merk ik dat ik mijn aanpak altijd dezelfde gebleven is. Ik heb alleen meer gereedschap om te kunnen verklaren, om vervolgens oplossingsrichtingen en perspectief te kunnen bieden. Op welke manier help ik mensen op weg?

1. Overzicht krijgen: een probleem ontrafelen in losse onderdelen geeft overzicht. Ik blijk sterk analytisch van aard en deel een probleem op in onderdelen;
2. Begrip creëren: waarom is jouw gedrag logisch en van anderen om jou heen? Dit komt neer op kennis opdoen over gedrag en gedragsverandering;
3. Perspectief bieden: praktische handvatten en technieken voor de toekomst. Dit vraagt kennis over de techniek van gedragsverandering en valt te leren;
4. Niet overnemen: jouw leven, jouw keuzes. Ik vind het belangrijk om alle mogelijke keuzes voor te leggen en het niet te beperken tot één advies.

Vrijblijvend kennis maken kan altijd. Stuur een mailtje >>