Hoe ga je beter om met stressvolle situaties?

Stressvolle situaties. We bevinden ons er regelmatig allemaal in. Dit zorgt voor vaak voor een vervelend gevoel en het belemmert ons goed na te denken over onze volgende stap. Als we kijken naar de oorzaak van de stress, is het vaak een logische reactie. Begrijpen waar stress vandaan komt zorgt ervoor dat we er beter mee om kunnen gaan. In dit artikel leg ik je uit hoe je dat doet. 

We krijgen stress als we ervaren dat het ons niet lukt om te voldoen aan dat wat de omgeving vraagt. Dit kan zijn dat we de vaardigheden of kennis niet hebben, of dat we niet de energie hebben om de gevraagde inspanning te leveren. Om beter om te gaan met stress leg ik de polyvagal theorie uit, een theorie binnen de neurowetenschap. Deze omschrijft dat er drie verschillende niveaus zijn in het ervaren van stress. Ik leg hieronder de drie verschillende niveaus uit en hoe je van de fight-or-flightmodus in een constructieve houding komt.

De drie stressniveaus

Het eerste niveau is immobilisatie, oftewel, blokkeren of bevriezen. Mensen weten niet meer wat te doen en doen daarom niks. Soms werkt dit doordat de bedreiging zijn interesse verliest. Veel dieren gebruiken deze tactiek bewust om te ontsnappen aan de dreiging.

Het tweede niveau is die van mobilisatie. Het lichaam produceert het stresshormoon cortisol en adrenaline en bereidt zich voor om te vluchten of te vechten. Dit is de bekende flight-or-fightmodus. We worden agressief of we proberen te ontsnappen aan de situatie.

Het derde stressniveau is de reactie van betrokkenheid en verbinding. Wanneer we ons over de ergste schrik heen kunnen zetten blijven we weg van vechten, vluchten of bevriezen. We zijn in deze staat meer open naar andere en ervaren meer de neiging om samen te werken. Om samen de schouders eronder te zetten. Het lichaam maakt oxytocine aan, bekend als het knuffelhormoon of  het hormoon van sociale binding.

Lees ook: Hoe krijg je minder stress? Door te begrijpen waar stress vandaan komt.

Constructiever reageren in stressvolle situaties

Er zijn verschillende stappen die je kan volgen om constructiever te reageren in situaties. In de prehistorie bestonden stressvolle situaties uit dreiging die levensgevaarlijk waren. Dat maakt vechten of vluchten logisch. In onze hedendaagse stressvolle situaties is deze reactie minder praktisch. Let daarom op de volgende punten als je je in een stressvolle situatie bevindt.

1. Begrip. De eerste stap is het begrijpen van de lichamelijke reactie wanneer je in een stressvolle situatie zit. Deze kennis kan je helpen om een andere houding aan te nemen.
2. Door je bewuster te zijn van je gedrag en lichamelijke sensaties kan je herkennen op welke manier je reageert. Is je hartslag verhoogd of voel je een knoop in je maag? Waarschijnlijk zit je dan in level 2.
3. Herinnering: Denk aan vorige ervaringen waarin je succesvol uit deze onzekere situatie bent gekomen. Je kan ook opschrijven wat je toen hebt ondernomen om dit te realiseren. Hierdoor verandert je houding naar meer oplossingsgericht in plaats van de situatie te willen ontsnappen.
4. Intentie. Nu je herinnerd bent aan een oplossingsgerichte houding helpt het om te denken aan waarvoor je het allemaal doet. Dit geeft motivatie.
5. Vertrouw het proces. Nu je weet waarvoor je het doet en meer vertrouwen hebt in het creëren van een oplossing kan je makkelijker je gedrag veranderen en de verbinding zoeken. Vaak vragen lastige situaties samenwerking met anderen. Hiervoor is openstaan voor samenwerking en verbinding een veel nuttigere houding.

Het begrijpen van je eigen biologische reacties in stressvolle situaties geeft ons een goed vertrekpunt om beter te reageren. Je eigen reactie vervolgens reguleren helpt om beter samen te werken. Dit verhoogt de kans op succes in plaats van falen.

Lees meer: Tijd voor jezelf nodig? Let op dit eerste signaal van overbelasting.