Emoties niet onder controle? Oorzaak en aanpak

Heb jij je emoties niet onder controle? Dat kan privé en tijdens het werk veel problemen opleveren. Waarom komt een gebrek aan grip op emoties vandaan? In dit artikel gaan we in op de oorzaak en aanpak ervan. Hoe kom je tot ander gedrag en gedragsverandering?

Wat zijn emoties?

Ook al praten we vaak en heel laagdrempelig over 'emoties', veel mensen staan niet stil bij het nut van emoties en de betekenis ervan. Bij de Gedragscoach beschrijven we emoties als een vorm van feedback die ontstaat in het limbische deel van de hersenen en iets zegt over hoe jij een situatie interpreteert. Dit past bij mij: blijdschap. Dit vind ik heel vervelend: boosheid. Hoe jij een situatie beleeft is bepalend voor wat je ervaart. Emoties zijn subjectief. Wat voor de één een prettige beleving is, hoeft voor de ander niet zo te zijn. Jouw beleving wordt door de hersenen geïnterpreteerd en daarbij ontstaat een emotie. Een emotie is een krachtige vorm van feedback is en is iets anders dan 'gevoel'. Emoties zijn daarmee de anabolen steroïden versie van gevoel.

Lees ook: Wat is het verschil tussen gevoel en emotie?

Je kunt niet 'afspreken' emoties onder controle te houden

Mensen die hun emoties onder controle willen krijgen, denken soms dat zij dit kunnen afdwingen door het af te spreken met zichzelf. Dit is een misvatting. De 'ratio', oftewel het deel van de hersenen dat bezig is met logica, wordt later aangesproken dan het limbische systeem. Oftewel, als je al in je emotie zit, is pas het deel van de hersenen aan de beurt waar die afspraken met jezelf opgeslagen staan. En omdat je in je emotie zit worden die afspraken er niet meer bijgehaald. Je blokkeert jezelf als het ware. Als je je emoties niet onder controle hebt, kan dit disfunctioneel worden. Jouw systeem is het normaal gaan vinden om vanuit emotie te reageren of krachtig je mening uit te dragen, op het moment dat je emotie ervaart. Een gebrek aan het sturen van emoties, het 'reguleren' van emoties, levert problemen op in zowel de privé sfeer als op het werk.

Lees ook: Wat levert negatieve emoties onder controle krijgen je op?

Emoties reguleren is sociaal gedrag

Als mensen met elkaar samenwerken, is het normaal dat je je emoties onder controle houdt. Daarmee is niet emotioneel zijn geaccepteerd sociaal gedrag. Iemand die in de supermarkt begint te schreeuwen, trekt de aandacht. Een kind dat in een restaurant begint te krijsen, trekt de aandacht. Een wildvreemde die je agressief aankijkt in het verkeer, trekt de aandacht. Je emoties niet onder controle houden wordt gezien als onwenselijk en dus anti-sociaal gedrag. Het probleem met emotionele mensen is echter dat zij er voor gekozen hebben om hun emoties niet te leren 'reguleren'. Anders waren ze niet zo emotioneel geweest. De omgeving ziet emotioneel gedrag als niet sociaal, maar de persoon die emotioneel reageert ziet dit anders. Voor die persoon is dit het 'normaal'.

Wat levert emotioneel zijn je op?

Elk gedrag is logisch, voor degene die het vertoont. Ook emotioneel gedrag is logisch, omdat het iets oplevert. Wat levert emotioneel zijn op? Zoals gezegd zijn emoties een heel krachtige vorm van gevoel. Als iemand ervoor kiest om de feedback die vanuit het hoofd ontstaat, ook te tonen naar de omgeving toe dan komt de omgeving in een vervelende situatie terecht. Emoties, zoals angst, boosheid of verdriet, krijgen ruim baan en maken de stap naar emotioneel gedrag. Bij de emotie boosheid horen ook vaak vormen van verbale en fysieke agressie. Emotioneel zijn levert je op dat je jezelf kunt uiten op een manier waar je zelf zin in hebt, ongeacht wat dat betekent voor de omgeving. Laagdrempelig je emoties laten zien gaat dus gepaard met dwang voor de omgeving. Je zou dus kunnen stellen dat emotioneel gedrag egocentrisch gedrag is.

Emotioneel gedrag doet veel met omstanders

Als de omgeving gewend is aan sociaal gedrag en dus emotionele regulatie, maar één persoon is dat niet, dan eist deze persoon onmiddellijk de hoofdrol op. Vooral op een werkplek, waar emoties veelal gezien worden als 'onprofessioneel', trekt emotioneel gedrag de aandacht. Geïrriteerd, boos, gefrustreerd of nerveus. Emoties zijn onvermijdelijk en kunnen zeer indrukwekkend zijn voor omstanders. Emotioneel zijn levert je dus op dat je de aandacht naar je toe trekt en dat een aantal mensen je als gevolg daarvan gaan vermijden. Zij 'leren' dat jij jezelf niet onder controle hebt en de omgeving naar je hand wil zetten. Via emoties.

Mensen haken af op emotioneel gedrag

Vermijden is vervolgens natuurlijk gedrag voor de omgeving als iemand emotioneel wordt. Het gevolg is dat de persoon die emoties niet onder controle heeft alleen de mensen overhoudt die bereid zijn om te gaan met emoties. Daarmee selecteert de omgeving zich uit via emotioneel gedrag. De mensen die last hebben van jouw gedrag gaan met een boog om jou heen. Daarmee zie je alleen nog de mensen die wel willen samenwerken. Waardoor het beeld ontstaat dat je normaal functioneert. De omgeving wordt voorspelbaar en je hebt je emotionele gedrag niet meer nodig. Missie geslaagd?

Aanpak als je je emoties niet onder controle hebt

De belangrijkste vraag voor mensen die hun emoties niet onder controle hebben, is of zij van mening zijn dat zij hun emoties niet onder controle hebben. Is het 'normaal' dat je bij het minste geringste boos, geïrriteerd of bang reageert? Vind je het van belang hoe dat overkomt op anderen? Of wil jij je frustratie per se kwijt, ten koste van de omgeving? Deze vraag staat centraal als je emotioneel aangelegd bent. Het komt zeer geregeld voor dat emotionele mensen oprecht denken dat ze geen probleem hebben, omdat dit hun normaal is geworden. Mocht je aan de slag willen met de aanpak van emoties, besef dan dat dit vaak een langdurig traject is waarbij nieuwe gewenning moet optreden.

Wat is de motor achter de emotie?

Mocht iemand van mening zijn aan de slag te willen met het reguleren van emoties, dan is het belangrijk om te achterhalen wat de motor is van die emotie. Zoals gezegd is emotie een vorm van feedback en blijkbaar heeft die feedback zó enorm veel kracht dat iemand dit ook naar buiten brengt via emotioneel gedrag. Wat er in de omgeving gebeurt maakt heel snel, heel diepe indruk. Vervolgens worden de emoties vertaald in emotioneel gedrag. Dit emotionele gedrag wordt door de omgeving vaak als disfunctioneel gezien.

Werken aan je emotionele regulatie betekent dat je werkt aan hoe je de omgeving beleeft. En hoe je de omgeving beleeft heeft vooral te maken hoe jíj naar de omgeving kijkt. Mensen die emotioneel gedrag vertonen worstelen dikwijls ten diepste met één van de drie volgende standpunten.

• Ik ben bang dat ik het niet goed doe;
• Ik doe het toch nooit goed;
• Ik ben niet goed genoeg.

De Gedragscoach begeleid mensen die hun emoties onvoldoende onder controle houden.

Lees ook: Wie ik ben geworden? Ik ben wat ik om mij heen dénk te zien